A COMPILED REVIEW ON THE CONCEPT OF VISHAGHNA YOGA “IN TODAY’S SCENARIO”
DOI:
https://doi.org/10.29121/jahim.v2.i2.2022.23Keywords:
Ayurveda, Anti Toxic Formulations, Vishaghna Dravya, Agad Tantra, Oxidative Stress, AntioxidantAbstract [English]
Vishagaravairodhika prashamana or Agadatantra, one among the eight branches of Ayurveda details on toxins, their effects on body and its treatment. Poison has ten properties namely Laghu (Lightness), Ruksha (Dryness), Aashu (Quick acting), Vishad (Nonslimy), Vyavayi (Quickly absorbed), Teekshna (Sharpness), Vikasi (Deranges structure and debilitates functions of Dosha, Dhatu etc.), Sookshma (Minuteness), Ushna (Hot) and Anirdeshya Rasa (Undefinable taste). Formulations or drugs which act against these properties of poisons or venoms are called as Vishaghna Yoga. For the management of toxicity, various Vishaghna yogas (Antitoxic formulations) or Agadas are mentioned in Samhitas. This review article is an attempt to put forth all Vishaghna yogas of Samhita collectively in one place to overcome toxic effects which are in the form of diseases in human beings.
References
Gupta, A. (n.d.). Ashtangahradayam, Chaukhamba Sanskrit Sansthan Varanasi, 13th Edition, Sutasthana, Chapter, 1/5.
Gupta, A. (n.d.). Ashtangahrdayam, Chaukhambha Sanskrit Sansthan Varanasi, 13th Edition, Uttarsthana, Chapter, 36/63, 66, 72, 37/71, 37/70, 71.
Shastri, K. (n.d.). Charak Samhita, Commentary, Chaukhamba Sanskrit Sansthan Varanasi, 16th Edition, Sutrasthan, Chapter, 4, 59.
Paradakara, H. (2016). Shodhanadiganasangraha. Sootrasthana, Ashtanga Hradaya of Vagbhata, Reprint, Chaukhamba Sanskrit Sansthana, Varanasi, 235-240. Chapter 15, Verse 14, 15, 17-18, 26- 27, 28, 29, 43-44, 45.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1989). Charaka Samhita of Agnivesha, Chikitsasthana, Grahanidoshachikitsa Adhyaya 15/173-176, 16th Edition, Varanasi, Chaukhamba Bharati Academy, 476.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1989). Charaka Samhita of Agnivesha, Chikitsasthana, Kshayathuchikitsa Adhyaya 12/43-46, 53-54, 16th Edition, Varanasi, Chaukhamba Bharati Academy, 364, 367.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1989). Charaka Samhita of Agnivesha, Chikitsasthana, Pandurogachikitsa Adhyaya 16/80-92, 16th Edition, Varanasi, Chaukhamba Bharati Academy, 500.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1989). Charaka Samhita of Agnivesha, Chikitsasthana, Rasayana Adhyaya 1/5861,77, 16th Edition, Varanasi, Chaukhamba Bharati Academy, 14-15, 19.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1989). Charaka Samhita of Agnivesha, Chikitsasthana, Udarachikitsa adhyaya 13/125-132,138-140, 16th Edition, Varanasi, Chaukhamba Bharati Academy, 402, 403.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1989). Charaka Samhita of Agnivesha, Chikitsasthana, Unmadachikitsa Adhyaya 9/35-41,69-72, 16th Edition, Varanasi, Chaukhamba Bharati Academy, 318, 323.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1989). Charaka Samhita of Agnivesha, Chikitsasthana, Vishachikitsa Adhyaya 23/45-104, 170-249, 16th Edition, Varanasi, Chaukhamba Bharati Academy, 633-640, 655-660.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1989). Charaka Samhita of Agnivesha, Kalpasthana, Dhamargavakalpa Adhyaya 4/4-5,15, 16th Edition, Varanasi, Chaukhamba Bharati Academy, 909, 911.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1989). Charaka Samhita of Agnivesha, Kalpasthana, Ishwakukalpa Adhyaya 3/4,9-11, 16th Edition, Varanasi, Chaukhamba Bharati Academy, 905, 906.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1989). Charaka Samhita of Agnivesha, Kalpasthana, Krutavedhanakalpa Adhyaya 6/4, 16th Edition, Varanasi, Chaukhamba Bharati Academy, 914.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1989). Charaka Samhita of Agnivesha, Kalpasthana, Saptalashankhinikalpa Adhyaya 11/4-5, 16th Edition, Varanasi, Chaukhamba Bharati Academy, 935.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1989). Charaka Samhita of Agnivesha, Kalpasthana, Shamatrivruttakalpa Adhyaya 7/46-49, 16th Edition, Varanasi, Chaukhamba Bharati Academy, 922-923.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1989). Charaka Samhita of Agnivesha, Kalpasthana, Sudhakalpa Adhyaya 10/5 6, 16th Edition, Varanasi, Chaukhamba Bharati Academy, 933.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1993). Charaka Samhita of Agnivesha, Sutrasthana, Aaragwadhiya Adhyaya 3/28, 19th Edition, Varanasi, Chaukhamba Orientalia, 64.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1993). Charaka Samhita of Agnivesha, Sutrasthana, Annapanavidhi Adhyaya 27/20,91,94-95,136-137,145,229,231,233, 19th Edition, Varanasi, Chaukhamba Orientalia, 529-552.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1993). Charaka Samhita of Agnivesha, Sutrasthana, Apamargtanduleeya Adhyaya 2/24, 19th Edition, Varanasi, Chaukhamba Orientalia, 56.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1993). Charaka Samhita of Agnivesha, Sutrasthana, Deerghajeevitiya Adhyaya 1/94-97,104-105, 19th Edition, Varanasi, Chaukhamba Orientalia, 44-45.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1993). Charaka Samhita of Agnivesha, Sutrasthana, Shadavirechanashatashritiya Adhyaya 4/11, 19th Edition, Varanasi, Chaukhamba Orientalia, 83.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1993). Charaka Samhita of Agnivesha, Sutrasthana, Sneha Adhyaya 13/43, 19th Edition, Varanasi, Chaukhamba Orientalia, 267.
Shastri, K. and Chaturvedi, G. (1993). Charaka Samhita of Agnivesha, Sutrasthana, Yajjapurushiya Adhyaya 25/40, 19th Edition, Varanasi, Chaukhamba Orientalia, 468.
Shastri, A. (n.d.). Sushruta Samhita, Commentary, Chaukhamba Sanskrit Sansthan Varanasi, 13th Edition, kalpasthana, Chapter, 3/21.
Shastri, A. (n.d.). Sushruta Samhita, Part-I, Chaukhambha Sanskrit Sansthan Varanasi, 13th Edition, Kalpasthana, Chapter, 5/61, 62, 74, 7/39, 8/48-52, 2/47, 51, 6/3, 8, 2/47, 48, 5/66, 69, 8/72, 106, 117.
Yadav T. (2017). Narayan Ram Acharya Kavyatirtha, Sarpadashtavishachikitsitam : Chapter 5, Verse 8486, Kalpasthana, Sushruta Samhita of Sushruta, Reprint, Chaukhamba Sanskrit Sansthana, Varanasi, 579-580.
Yadav, T. (2017). Narayan Ram Acharya Kavyatirtha, Dravyasangrhaniyam : Chapter 38, Verse 6- 7, 14-15, 16-17, 29-30, 33-34, 41-42, 52-53, 6263, Sootrasthana, Sushruta Samhita of Sushruta, Reprint, Chaukhamba Sanskrit Sansthana, Varanasi, 164-168.